در دوران کودکی وقتی برای اولین بار پدرم از جشن تولد برادرم فیلم‌برداری کرد و فردای آن شب، فیلم را در خانه تماشا می‌کردیم، نخستین باری بود که صدای خودم را می‌شنیدم. از این صدا منتنفر بودم. احساس می‌کردم صدایم بیشتر به جیغ زدن شبیه است تا صدای خودم. به خیالم صدای من اینقدر کودکانه نبود.
این اولین باری بود که صدای ضبط شده خودم را می‌شنیدم و آن را دوست نداشتم.
وقتی بزرگ‌تر شدم دیدم بقیه دوستانم هم تجربه مشابه من داشته‌اند. همین باعث شد تا دنبال پاسخ این سوال باشم که چرا مردم صدای خود را دوست ندارند؟
برای یافتن پاسخ این سوال، ادامه مطلب را تا انتها بخوانید.
در دوران مصر باستان، هنرپیشه‌ها نقاب‌هایی موسوم به «پرسونا» به صورت می‌زدند. این نقاب دو کارایی داشت: علاوه بر نمایش شخصیت متفاوت، کمک می‌کرد تا صدای شخص بلندتر شده و به همه جای تالار برسد.
پس از آن نیز واژه Person وارد زبان انگلیسی شد و به خوبی بیانگر هویت آدمی است.
به گفته محققان موسسه MIT Rébecca Kleinberger صداهای ما نیز در واقع وسیله‌ای برای بیان و توصیفمان به خود و دیگران است.
این گروه تحقیقاتی همچنین بیان داشته‌اند که: ما دوست داشتیم صدا را به عنوان وسیله‌ای برای بیان خود فرض کنیم. به این صورت که صدا به جهان بیرون پرتاب می‌شود و نشانه‌ای برای بیان شخصیت محسوب می‌شود. ما چه کسی هستیم؟ و چگونه می‌توانیم خودمان را قبول کنیم؟
علیرغم این رابطه قوی بین بدن و صدا، بسیاری از ما با شنیدن صدای خود مشکل داریم. تقریبا همه مردم پس از شنیدن صدای ضبط شده خود این سوال را می‌پرسند: صدای من واقعا این‌گونه است؟
در همین راستا از دانشمندان پرسیده شد: چرا صدایی که در سر خود می‌شنویم با صدای ضبط‌شده‌ای که می‌شنویم فرق دارد؟
پاسخ ساده بود: این تفاوت در وهله اول به فیلترها مربوط است.
به زبان دیگر، با اینکه دهان انسان به گوش‌هایش بسیار نزدیک است، اما صدایی که از خودمان می‌شنویم از داخلاستخوان‌ها عبور می‌کنند. این در حالی است که بقیه صدای ما را در حالی می‌شنوند که از هوا عبور کرد.
تراکم و فشردگی استخوان با هوا بسیار متفاوت است. به همین خاطر صدا از دو فیلتر کاملا مجزا عبور می‌کند – بر اساس این اصل ساده فیزیک، صداها متفاوت از هم به گوش خواهند رسید.
وقتی شما صدای حرف زدن بقیه را می‌شنوید یا زمانی که دیگران صدای شما را می‌شنوند، صدا از هوا عبور کرده است، که روش خاص خود برای فیلتر صدا را دارد. به این معنی که، وقتی طیف صدای خود زمانی که از میان لب‌هایمان خارج می‌شود را با زمانی که به گوش می‌رسد مقایسه کنیم، کاملا با هم فرق خواهند داشت.
طیف صدای انسان، سیگنال بسیار پیچیده‌ای است. صدا به همراه آلات موسیقی در یک فرکانس ثابت خواهند شد تا همیشه در اوج باشد. این در حالیست که صدای انسان از چندین فورمانت (سازه) تشکیل شده است.
نخستین فورمانت مسئول دانگ صداست و بقیه مسئولیت آواهای دیگر همانند آآآ ااا اووو و … را به عهده دارند.
هنگامی که شما صدای خود را می‌شنوید، استخوان‌ها بالاترین فرکانس‌ها را منعکس می‌کنند و فرکانس‌های پایین را نزد خود نگه می‌دارد. به همین خاطر است صدای خودتان را موزیکال‌تر و هارمونیک‌تر از آنچه بقیه می‌شنوند، می‌شنوید.
چرا این صدا آزاردهنده است؟
دلایل مختلفی وجود دارد که افراد از صدای خود خوششان نمی‌آید. اول اینکه، صداها حرف‌های زیادی در مورد شخصیت افراد بیان می‌کنند – در مورد احساسات و شرایط ذهنی و اینکه اهل کجا هستند.
اما واقعیت ماجرا این است که مردم به این خاطر از صدای خود خوششان نمی‌آید که آن را با فرکانس بالاتر از آنچه تصور می‌کنند، می‌شنوند. یا اینکه چون این صدا مسایل ریز و کوچکی از احساسات و عیوب ما را نشان می‌دهد.
در واقع انسان از صدای خودش بدش نمی‌آید، بلکه از این بدش می‌آید که این صدای اوست! این پارادوکس از بقیه موارد ذکر شده توسط دانشمندان جالب‌تر است.
چندین تحقیق علمی ثابت کرده که انسان اگر صدای خودش را بشنود و متوجه نشود که صدای اوست، ناراحت نمی‌شود و از آن بدش نخواهد آمد.
اما به محض اینکه بفهمد این صدای خود اوست، سریع موضع منفی به آن می‌گیرد.
زیبایی صدای خود را کشف کنید
روانشناسان، خواننده‌ها و گوینده‌های رادیو و تلویزیون همیشه صدای خود را می‌شنوند و این حس انزجار از صدایشان را هم ندارند. چرا؟ به این خاطر که آنها زیبایی طبیعی صدای خود را کشف کرده‌اند و در اثر تکرار شنیدن صدایشان، حساسیت به این صدا هم از بین رفته است.
نکته قابل اشاره دیگر این است که افکت‌هایی که به صدا اضافه می‌شوند، یا میکروفون و سیستم‌های ضبط صدا را با آوایی دیگر ضبط و پخش می‌کنند هم باعث می‌شو تا فرد حس بد به صدای خود نداشته باشد.